Zeven dagen in Tibet

Bij aankomst in Tibet realiseren we ons hoe we na zes weken gewend geraakt zijn aan de Nepalese chaos. De luchthaven is modern en schoon, niet stoffig en zanderig, en we lopen gemakkelijk door de goed georganiseerde douane heen. Onze gids, een 25 jarige dame (niet de langdradige 50 plusser die ik stiekem had verwacht), staat ons op te wachten. Ze begeleidt ons na de laatste permit checks naar onze chauffeur en auto voor de komende week. Vrij en ongeorganiseerd reizen door Tibet is geen optie.

Na de overhandiging van de ceremoniële sjaaltjes begint onze 2.5 uur durende autorit na Ze Dang (3800 meter). De tijden van drukke wegen, toeterende auto's en schuddende bussen lijken voorbij: Tibets asfalt wordt wél onderhouden en de Chinezen zijn zichtbaar bezig het asfalt te verdubbelen ten koste van oorspronkelijke huizen en kloosters. Interessant genoeg blijkt een Chinese auto bestuurd door een Tibetaanse chauffeur op Chinese wegen net zo lang over een afstand te doen als de kuilen ontwijkende, schuddende Nepalese bus die iedereen langs de weg in laat stappen. We maken kennis met een hardnekkig fenomeen: speed limits van -houd je vast- 30 kilometer per uur. Checkposten en flitscamera's zijn orde van de dag, naar Chinese zeggen om het aantal ongelukken drastisch te verminderen. De chauffeur moet ongeveer elke dertig kilometer een papiertje ophalen waar de tijd op geschreven staat. Precies een uur later dient hij bij de volgende checkpost te arriveren. Het resultaat is dat wij gedurende onze dagen in Tibet regelmatig de laatste bocht voor een checkpost een pauze van minimaal tien minuten hadden, vergezeld door alle andere weggebruikers.

Ons strakke schema begint met een bezoek aan het Samye klooster, het oudste klooster van Tibet. Het tussen zandduinen gelegen, uitgestrekte terrein bereiken we via een pas op een hoogte van ruim 4.5 kilometer. In het klooster ervaren we het voordeel van een gids: we begrijpen waar we naar kijken! De daaropvolgende dagen volgen meer prachtige kloosters, die elk één of een mix van de vier stromingen Boeddhisme in Tibet, representeren. Elk klooster is uniek, het ene klooster heeft een gouden Boeddha van 26,7 meter hoog, het andere klooster is ondanks de verwoestende werking van de Culturele Revolutie nog volledig intact en in weer een ander klooster zien we de monniken in heftige discussies verwikkelt. In de Tibetaanse geschiedenis spelen een aantal koningen een belangrijke rol voor de ontwikkeling en het behoud van de religie. We bezoeken daarom naast kloosters ook paleizen, die veelal ingericht zijn als kloosters, met als hoogtepunt het Potala Paleis in Lhasa. 

Starten in China met een gids blijkt geen slecht idee. Het merendeel van de bevolking spreekt geen Engels, dus we maken dankbaar gebruik van de mogelijkheid eerste woorden Chinees te leren (waarbij de meest noodzakelijke "niet pittig" blijkt). 

De Tibetanen (en vele Chinese toeristen) kijken hun ogen uit wanneer we langslopen. Regelmatig zijn we onderdeel van een uitgebreide fotosessie, valt de mond van schoolkinderen open wanneer de reusachtige James passeert of grijpen mensen de kans aan om hun Engels een keer in de praktijk te brengen. Waar we vandaan komen, spreekt voor veel Tibetanen tot de verbeelding. De harde werkelijkheid is, dat zij niet zelf over een paspoort mogen beschikken en de Chinese overheid bepaalt wie mag reizen en wie niet. Ze willen weten hoe Nederland eruit ziet, maar ook de rest van de wereld, en zijn nieuwsgierig en geïnteresseerd. Van afgunst is nooit sprake, wanneer bevestigd wordt wat een geluk wij hebben om vrij te kunnen reizen. En dat is ook zo!

Onverwachts is de bewegingsvrijheid die we toch ervaren. Zodra we zijn gearriveerd op een specifieke plek, kunnen we gaan en staan waar we willen en beslissen we zelf waar we die avond zullen eten. Stiekem genieten we van deze momenten het meest: we komen in contact met Engelssprekende Tibetanen en krijgen een minder gecensureerde indruk van hoe het leven in Tibet is. Onze hinten over de politieke situatie worden door de gids professioneel genegeerd, en overdag bewonderen we daarom de landschappen en de culturele rijkdom.

Doordat Tibet een plateau is, vergeten we vaak dat we ons continue boven de 3500 meter bevinden, totdat een trap of een heuveltje pijnlijk duidelijk maakt dat het lichaam hard aan het werk is. Het landschap kenmerkt zich door uitgestrekte vlakten die door traditioneel geklede mensen en versierde yaks bebouwd worden met op de achtergrond glooiende "heuvels". We passeren verschillende traditionele nederzettingen: wit geverfde huizen met prachtige houten ornamenten die kleurrijk gedecoreerd worden (De huizen worden eens per jaar opnieuw gewit door de verf er tegenaan te gooien. Het gevolg is dat ook een meter om het huis heen alles wit is en de gekleurde ornamenten in plaats van rood, roze aandoen). Traditioneel leeft het vee beneden en de mensen boven. De steden die we bezoeken, kennen vaak een Tibetaanse, originele wijk. De Chinezen hebben hun flats eromheen gebouwd met als gevolg dat de gemeenschappen naast elkaar leven. De Tibetanen hebben voor nu een wijze gevonden om hun cultuur te behouden en voort te laten duren. 

We eindigen onze reis in Lhasa, een stad die tot de verbeelding spreekt. Ondanks dat de originele Tibetaanse wijken plaatsgemaakt hebben voor Chinese massabouw, heeft Lhasa een aantal culturele hoogtepunten die pelgrims uit het hele land aantrekt. Om de hoek van ons hotel bevindt zich de Jokhang Tempel, waar dag en nacht pelgrims rondes (1 of 3) omheen lopen, sommigen de hele route prostrerend. 

Gisteren hebben we afscheid genomen van onze chauffeur en gids en zijn we de tweedaagse (en de hoogste ter wereld) treinreis van Lhasa naar Chengdu gestart. Na een week aan de hand genomen te zijn, kijken we er naar uit ons eigen plan weer te trekken en dagelijks zelf te bepalen waar we zin in hebben. Ondanks de beperking van de bewegingsvrijheid (die voor ons wel zelf gekozen is en slechts een week duurde) was Tibet een plek die we niet hadden willen missen: de prachtige landschappen, de rijke cultuur en de vriendelijke mensen zijn onvergetelijk!